ห้องข่าว

บันทึกจากผืนป่า

หลายท่านอาจมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องประโยชน์ของป่าในด้านของความหลากหลายทางชีวภาพหรือประโยชน์ของป่าไม้ในเชิงวิชาการมาเป็นอย่างดี ค่าดัชนีต่าง ๆ ที่ได้จากตัวแบบทางสถิติ ตัวเลข และแผนที่สวยงามที่ได้จากซอฟต์แวร์เฉพาะทางขั้นสูงล้วนแล้วแต่มีประโยชน์ในด้านการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ในระดับนโยบาย หรือผู้บริหารเป็นอย่างมาก ผืนป่าใดมีความหลากหลายสูงยิ่งสามารถอำนวยประโยชน์ได้มากตามไปด้วย เราต่างมีความเข้าใจเช่นนั้น ในขณะที่ความเข้าใจด้านป่าไม้ในมิติของคนทั่ว ๆ ไป ที่ไม่ได้มีหน้าที่ในการบริหารจัดการป่าไม้หรือการป้องกันรักษาป่าโดยตรงนั้น เป็นการยากอยู่ไม่น้อยที่จะยกเอาสมการซับซ้อน หรือแผนที่อันจะต้องใช้ค่าตัวเลขมาจับเพื่อจะบอกว่าป่านี้สมบูรณ์เพียงใด และควรที่จะต้องรักษาเอาไว้สืบลูกสืบหลานมากแค่ไหน

คำถามแบบผิวเผินที่หลายคนอาจจะเคยได้ยินผ่านหูให้เกิดความไม่พอใจมาบ้างเช่น ที่บ้านก็ถางป่าเพื่อปลูกปาล์ม ปลูกยางพาราไปตั้งเยอะ ฝนก็ยังตกดีไม่เห็นจะแล้งเลย ปลูกป่าเยอะ ๆ แล้วจะเอาพื้นที่ไหนทำการเกษตรให้เพียงพอต่อความต้องการของคนทั้งประเทศ หรือคำถามสวนมาแบบไม่ทันคิดว่า ถ้าเราไม่ตัดไม่ถางคนอื่นก็ตัดก็ถางป่าอยู่ดี หรือลามไปถึงสัตว์ป่าว่าจะอนุรักษ์ไว้ทำไมเสือโคร่งหรือช้างป่า พวกมันเป็นสัตว์ดุร้ายทั้งนั้นปล่อยไปก็ไปทำร้ายชาวบ้าน เหล่านี้ล้วนเป็นผลที่แสดงออกมาจากความไม่เข้าใจในประโยชน์ของป่าไม้อย่างถ่องแท้ มองเห็นแต่เพียงผลประโยชน์ทางตรงที่ใช้แล้วหมดไปหรือถ้าเกิดความเสียหายไปก็ใช้เวลานานกว่าจะทดแทนขึ้นมาได้ เช่น การล่าสัตว์ป่าเพื่อเป็นอาหารหรือเพื่อขายแลกเงิน การนำเนื้อไม้ในป่าธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ในการก่อสร้างใช้สอยต่าง ๆ หรือการนำไปขายให้กับนายทุนแลกกับเงินก้อนโต หรือการถางป่าเพื่อเปลี่ยนไปเป็นพื้นที่เกษตร  

หน้าที่อย่างหนึ่งที่มีความสำคัญไม่แพ้การศึกษาวิจัย และการป้องกันรักษาป่า คือการทำให้ผู้ที่เคยทำลายป่ากลับมารักป่า คนเคยล่าสัตว์กลับมารักสัตว์ เพราะนั่นคือการสร้างมิตร เป็นการลดความยากลำบากในการแบกรับภาระไว้กับเจ้าหน้าที่เพียงฝ่ายเดียว แน่นอนว่าการทำให้งานด้านนี้ประสบความสำเร็จได้นั้นเป็นเรื่องที่ยากมาก ๆ ต้องอาศัยศาสตร์และศิลป์หลายด้าน อาศัยความสามารถและประสบการณ์ของผู้เป็นหัวหน้าหน่วยงาน รวมทั้งต้องใช้เวลาในการทำความเข้าใจกันระหว่างชาวบ้านกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ ความรู้ความสามารถของผู้เขียนเองยังไม่เพียงพอที่จะแนะนำหรือให้ข้อคิดเห็นที่เป็นการจำเพาะลงไปได้ ได้เพียงแค่ขอเป็นกลจักรส่วนเล็ก ๆ ที่ช่วยในการขับเคลื่อนงานด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้อย่างเต็มกำลังความสามารถ และเต็มกำลังสติปัญญา เพื่อให้ผืนป่าที่มีอยู่ยังประโยชน์ต่อทุกคนได้อย่างเต็มที่ไม่ว่าจะเป็นมิติใดก็ตาม...

ติดตามเรื่องราวทั้งหมดได้ที่นี่:  Note from the Field